ดาวพฤหัสบดี: ดาวเคราะห์ยักษ์ดวงใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ

ดาวพฤหัสบดีเป็นดาวเคราะห์ดวงที่ห้าจากดวงอาทิตย์ และเป็นดาวเคราะห์ที่ใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ มีมวลมากกว่าดาวเคราะห์ดวงอื่นรวมกันถึง 2.5 เท่า ดาวพฤหัสบดีเป็นดาวเคราะห์ประเภทดาวก๊าซยักษ์ ประกอบด้วยแก๊สไฮโดรเจนและฮีเลียมเป็นหลัก แก๊สเหล่านี้อัดแน่นจนมีความดันและอุณหภูมิสูงมากจนทำให้ดาวพฤหัสบดีมีสภาพเป็นของเหลว

ขนาดและมวล

ดาวพฤหัสบดีมีรัศมียาวกว่าโลกประมาณ 11 เท่า มีมวลมากกว่าโลกประมาณ 318 เท่า เปรียบเทียบง่ายๆ ก็คือ ถ้านำดาวพฤหัสบดีมาวางไว้แทนโลก ดาวพฤหัสบดีจะมีพื้นที่มากกว่าโลกถึง 1320 เท่า

บรรยากาศ

บรรยากาศของดาวพฤหัสบดีประกอบด้วยแก๊สไฮโดรเจน 88% แก๊สฮีเลียม 11% และแก๊สอื่นๆ อีกเล็กน้อย บรรยากาศของดาวพฤหัสบดีมีพายุหมุนขนาดใหญ่อยู่มากมาย พายุหมุนที่ใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะคือพายุจุดแดงใหญ่ (Great Red Spot) พายุจุดแดงใหญ่เป็นพายุหมุนที่มีอายุเก่าแก่กว่า 300 ปี มีขนาดใหญ่กว่าโลกถึง 2 เท่า

พายุหมุนเหล่านี้เกิดจากกระแสลมที่พัดวนในชั้นบรรยากาศของดาวพฤหัสบดี กระแสลมเหล่านี้เกิดจากความร้อนจากแกนกลางของดาวพฤหัสบดี ความร้อนจากแกนกลางของดาวพฤหัสบดีเกิดจากปฏิกิริยาเทอร์โมนิวเคลียร์แบบฟิวชัน ซึ่งเกิดจากการรวมตัวของไฮโดรเจนเป็นฮีเลียม

ดาวบริวาร

ดาวพฤหัสบดีมีดาวบริวารมากกว่า 79 ดวง ดาวบริวารที่ใหญ่ที่สุดของดาวพฤหัสบดีคือแกนีมีด (Ganymede) แกนีมีดเป็นดาวบริวารที่ใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ มีขนาดใหญ่กว่าดาวศุกร์เล็กน้อย ดาวบริวารที่รู้จักกันดีอีกดวงของดาวพฤหัสบดีคือไอโอ (Io) ไอโอเป็นดาวบริวารที่มีภูเขาไฟมากที่สุดในระบบสุริยะ มีภูเขาไฟมากกว่า 400 ลูก

ดาวบริวารของดาวพฤหัสบดีก่อตัวขึ้นจากเศษซากที่เหลือจากการก่อตัวของดาวพฤหัสบดี เศษซากเหล่านี้รวมตัวกันจนกลายเป็นดาวบริวาร

บทบาทในระบบสุริยะ

ดาวพฤหัสบดีมีความสำคัญต่อระบบสุริยะ ดาวพฤหัสบดีช่วยปกป้องโลกจากอุกกาบาตและดาวหางขนาดใหญ่ ดาวพฤหัสบดีดึงดูดอุกกาบาตและดาวหางขนาดใหญ่เข้ามาในวงโคจรของตัวเองหรือพุ่งชนตัวเอง ทำให้อุกกาบาตและดาวหางขนาดใหญ่เหล่านี้มีโอกาสชนโลกน้อยลง

นอกจากนี้ ดาวพฤหัสบดียังเป็นดาวเคราะห์ที่สว่างที่สุดเป็นอันดับสองในระบบสุริยะ ดาวพฤหัสบดีสามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าในตอนกลางคืน

ความน่าสนใจทางวิทยาศาสตร์

ดาวพฤหัสบดีเป็นวัตถุที่น่าสนใจทางวิทยาศาสตร์ นักวิทยาศาสตร์ศึกษาดาวพฤหัสบดีเพื่อเรียนรู้เกี่ยวกับการก่อตัวของดาวเคราะห์และวิวัฒนาการของระบบสุริยะ นักวิทยาศาสตร์ยังศึกษาดาวพฤหัสบดีเพื่อเรียนรู้เกี่ยวกับพายุหมุนขนาดใหญ่ในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์อีกด้วย

การสำรวจดาวพฤหัสบดี

ดาวพฤหัสบดีได้รับการสำรวจโดยยานอวกาศหลายลำ ยานอวกาศที่มีชื่อเสียงที่สำรวจดาวพฤหัสบดี ได้แก่ ยานอวกาศวอยเอเจอร์ 1 และ 2 ยานอวกาศแกลิเลโอ และยานอวกาศจูโน

• ยานอวกาศวอยเอเจอร์ 1 และ 2 เป็นยานอวกาศที่สำรวจดาวพฤหัสบดีครั้งแรก ยานอวกาศทั้งสองลำได้ถ่ายภาพดาวพฤหัสบดีและดาวบริวารของดาวพฤหัสบดี ยานอวกาศวอยเอเจอร์ 1 ยังเป็นยานอวกาศลำแรกที่บินผ่านดาวพฤหัสบดี
• ยานอวกาศแกลิเลโอเป็นยานอวกาศที่สำรวจดาวพฤหัสบดีอย่างละเอียด ยานอวกาศแกลิเลโอได้ถ่ายภาพดาวพฤหัสบดีและดาวบริวารของดาวพฤหัสบดีอย่างละเอียด ยานอวกาศแกลิเลโอยังได้ส่งยานสำรวจลงสู่พื้นผิวของดาวพฤหัสบดี
• ยานอวกาศจูโนเป็นยานอวกาศที่สำรวจดาวพฤหัสบดีในปัจจุบัน ยานอวกาศจูโนได้ศึกษาชั้นบรรยากาศของดาวพฤหัสบดีอย่างละเอียด ยานอวกาศจูโนยังได้ศึกษาสนามแม่เหล็กของดาวพฤหัสบดี