ปี พ.ศ. 2512 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงเฮลิคอปเตอร์พระที่นั่งเสด็จไร่ฝิ่นที่กำลังออกดอกบาน และเสด็จพระราชดำเนินถึงหมู่บ้านชาวเขาเผ่าม้งแม่สาใหม่ และทรงงานเป็นเวลา 2 ชั่วโมง พระองค์ทรงทอดพระเนตรเห็นสุกร ซึ่งเป็นสัตว์เลี้ยงที่สำคัญต่อการดำรงชีพตามวิถีชีวิตและ พฤติกรรมของชาวม้ง มีขนาดเล็ก พุงลากดิน ได้ทรงพระราชทานลูกสุกรพันธุ์ดี จำนวน 2 ตัว พร้อมพันธุ์พืชอาหารสัตว์เพื่อเพาะปลูก ต่อมาเมื่อ ปี พ.ศ. 2517 ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สาใหม่ ได้เริ่มต้นดำเนินงานร่วมกับสถาบันเทคโนโลยี การเกษตรแม่โจ้ (มหาวิทยาลัยแม่โจ้) ดำเนินการทดลองวิจัยและผลิตเมล็ดพันธุ์พืชเมืองหนาวขึ้น ปี พ.ศ. 2525 จึงได้ก่อตั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สาใหม่ มีจุดประสงค์หลัก เพื่อนำความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นมาสู่ชุมชนชาวเขา สร้างอาชีพและรายได้เพียงพอแก่การยังชีพ ลดการบุกรุกทำลายป่าและการปลูกฝิ่น
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สาใหม่ มีพื้นที่รับผิดชอบทั้งสิ้น 23.59 ตารางกิโลเมตร หรือ 14,743 ไร่ สูงจากระดับน้ำทะเล 990 เมตร มีหมู่บ้านในความรับผิดชอบ 4 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านแม่สาใหม่ บ้านแม่สาน้อย บ้านม่วงคำ และบ้านกองแหะ ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวเขาเผ่าม้งและคนพื้นเมือง นับถือศาสนาพุทธ ศาสนาพุทธลัทธิผี และศาสนาคริสต์ ลักษณะภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นภูเขา มีความชันค่อนข้างสูง อุณหภูมิเฉลี่ย 23 องศาเซลเซียส
กิจกรรมการท่องเที่ยว
จุดท่องเที่ยวในศูนย์
ชมแปลงสาธิตการปลูกผลผลิตในโรงเรือนตามฤดูกาล เช่น พริกหวานสีแดง สีเหลือง มะเขือเทศโครงการหลวง มะเดื่อฝรั่ง และองุ่นไร้เมล็ด
จุดท่องเที่ยวชุมชน
- พิพิธภัณฑ์ภูมิปัญญาชนเผ่าม้งที่บ้านแม่สาใหม่ ภายในจัดแสดงอุปกรณ์เครื่องใช้ ในชีวิตประจำของชนเผ่าม้ง งานหัตถกรรม และความเป็นมาของชุมชน
- เส้นทางเดินชมธรรมชาติป่าดงเซ้ง ชาวบ้านเชื่อว่าเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์คอยปกป้องรักษาความสงบให้ชุมชน ห้ามมีการตัดไม้และล่าสัตว์ในพื้นที่กำหนด วันที่ 25 ธันวาคม ทุกปีจะมีพิธีไหว้ป่าดงเซ้ง บริเวณป่าดงเซ้งมีต้นไม้ สมุนไพรหายากหลายชนิด สามารถเรียนรู้พรรณไม้จากไกด์ชุมนได้
- ประเพณีปีใหม่ม้ง ประมาณเดือนธันวาคมถึงมกราคม ชาวบ้านจะหยุดทำงานทุกอย่าง แต่ละคนจะแต่งตัวชุดประจำเผ่าและสวมเครื่องประดับสวยงาม มีกิจกรรมการละเล่น เช่น โยนลูกช่วง เล่นลูกข่าง ล้อเลื่อนไม้ เป็นงานรื่นเริงสนุกสนาน
- เส้นทางเดินชมธรรมชาติดอยผากลอง ระยะทาง 3 กิโลเมตร เป็นจุดชมวิวและศึกษาพรรณไม้ป่า เช่น กล้วยไม้ป่า ดอกลิลี่ป่า (เด็งช้างเผือก) พืชสมุนไพร การดูนก นอกจากนี้ยังเป็นเส้นทางเชื่อมไปยังบ้านม้งดอยปุย
- ชมวิถีชีวิตชาวเขา งานหัตถกรรมภูมิปัญญา การทำเครื่องเงิน การตีมีด งานจักสาน และชมแปลงปลูกผลผลิตทางการเกษตรของชาวบ้าน เช่น ผักกาดหอมห่อ มะเขือเทศ และสวนลิ้นจี่
สถานที่ท่องเที่ยวใกล้เคียง
- ม่อนแจ่ม โครงการหลวงหนองหอย ห่างจากโครงการหลวงแม่สาใหม่ 9 กิโลเมตร เป็นจุดชมวิวยอดดอยมีร้านอาหาร ร้านค้าบริการนักท่องเที่ยว
- สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิตติ์ เป็นสวนพฤกษศาสตร์ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย รวบรวมพรรณไม้พื้นถิ่น และจากต่างประเทศจัดแสดงเป็นหมวดหมู่ และมีเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ
ที่พัก
มีบ้านพักรับรองภายในศูนย์ฯ จำนวน 1 หลัง รับรองนักท่องเที่ยวได้ 15 คน
ลานกางเต็นท์
ที่พักแบบโฮมสเตย์ ที่หมู่บ้านแม่สาใหม่ มีบริการจำนวน 6 หลัง รับรองนักท่องเที่ยวได้ประมาณ 20 – 24 คน
ร้านอาหาร
ภายในศูนย์ฯ ไม่มีร้านอาหารบริการ แต่มีร้านอาหารที่หมู่บ้านโป่งแยงนอก ก่อนทางขึ้นศูนย์ฯ 3 กิโลเมตร
ร้านค้าของที่ระลึก
ไม่มี มีที่หมู่บ้านแม่สาใหม่
การเดินทาง
ระยะทางจากตัวเมืองเชียงใหม่ประมาณ 38 กิโลเมตร จากตัวเมืองเชียงใหม่ ใช้ทางหลวงหมายเลข 107 สายเชียงใหม่ – ฝาง ถึงอำเภอแม่ริมบริเวณ กม. 17 เลี้ยวซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 1096 ตรงไปอีก 15 – 16 กิโลเมตร ถึงวัดโป่งแยงเฉลิมพระเกียรติ ให้เลี้ยวซ้ายไปอีก 3 กิโลเมตร จะพบที่ทำการศูนย์ฯ อยู่ซ้ายมือ
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สาใหม่ บ้านแม่สาใหม่ หมู่ 6 ตำบลโป่งแยง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ 50180
โทร 053-313-300 หรือ 089-851-9922
ข้อมูลและภาพประกอบ 38 ดอย 38 โครงการหลวง
