พ.ศ.2522 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมเยียนราษฎรชาวเขาใน เขตหมู่บ้านวัดจันทร์ ทรงทราบถึงความทุกข์ยากของชาวเขาในพื้นที่ ตลอดจนเส้นทางคมนาคมก็ไม่เอื้ออำนวยต่อการดำรงชีวิต จึงมีพระราชดำริให้มีการพัฒนาบ้านวัดจันทร์และหมู่บ้านใกล้เคียง จัดตั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์ขึ้นเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของราษฎร ในพื้นที่ ส่งเสริมอาชีพเกษตรกรรมปลูกพืชผักและผลไม้เมืองหนาว
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์ มีพื้นที่รับผิดชอบ 153,592 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ 19 หมู่บ้าน และพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน 2 หมู่บ้าน ประชากรในพื้นที่เป็นชาวเขาเผ่าปกาเกอญอ (กะเหรี่ยง) จำนวน 1,823 ครัวเรือน ลักษณะภูมิประเทศเป็นพื้นที่ป่าสนและป่าเต็งรังขนาดใหญ่ที่อุดมสมบูรณ์ อยู่สูงจากระดับน้ำทะเล 960 เมตร
อำเภอกัลยาณิวัฒนา ตั้งอยู่ใน จังหวัดเชียงใหม่ เดิมเป็นกลุ่มตำบลใน อำเภอแม่แจ่ม ก่อนจะแยกตัวมาตั้งเป็น “อำเภอวัดจันทร์เฉลิมพระเกียรติ” ใน ปี พ.ศ. 2551 และเปลี่ยนชื่อเป็น “อำเภอกัลยาณิวัฒนา” ตามนามพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ จากการขอพระราชทานโดยกระทรวงมหาดไทย
จุดเด่นสำคัญของ อำเภอกัลยาณิวัฒนา คือ ที่นี่มีป่าสนธรรมชาติอันกว้างใหญ่กว่าแสนไร่ ถือเป็นป่าสนผืนใหญ่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ป่าสนแห่งนี้คนทั่วไปรู้จักกันดีในนาม “ป่าสนวัดจันทร์” หรือ “ป่าสนบ้านวัดจันทร์”
กิจกรรมการท่องเที่ยว
จุดท่องเที่ยวในศูนย์
- ป่าสนธรรมชาติอายุกว่าร้อยปีบริเวณที่รอบ ๆ ศูนย์ฯ
- แปลงสาธิตผัก แปลงผักของเกษตรกร เช่น ฟักทองมินิ ผักกาดขาว ซุกินี่ ไม้ผลเมืองหนาวตามฤดูกาล เช่น พลับ พลัมพี้ช
จุดท่องเที่ยวชุมชน
- วัดจันทร์ เป็นวัดเก่าแก่ไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่าสร้างในสมัยใด แต่สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นมาได้กว่า 300 ปีแล้ว ซึ่งชื่อของวัดจันทร์ บ้านจันทร์นั้น ตามตำนานเชื่อว่ามาจากชื่อของ “นายจันทร์” (ตำนานหนึ่งว่าเป็นคนจากล้านนา อีกตำนานหนึ่งว่าเป็นคนพื้นที่ที่นี่) วัดจันทร์เป็นที่ประดิษฐานของพระธาตุวัดจันทร์สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้าน ขณะที่วิหารของที่นี่นับว่าดูแปลกจากวิหารทั่ว ๆ ไป หลายคนเรียกวิหารหลังนี้ว่า “วิหารแว่นตาดำ” หรือ “วิหารเรย์แบน” เพราะเมืองมองจากด้านหน้าแล้วดูคล้ายมีแว่นตาขนาดใหญ่ สวมอยู่ ชมวิถีชีวิตชาวปกาเกอญอที่บ้านหล่อชอ
- อ่างเก็บน้ำห้วยอ้อ กรมชลประทานชมภูมิทัศน์โดยรอยป่าสนสวยงาม
- น้ำตกห้วยฮ่อม ลักษณะเป็นกิ่วน้ำ ต้นกำเนิดลำน้ำแม่แจ่มและลำน้ำปาย
- เส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติป่าสนวัดจันทร์ ผืนดินแห่งนี้ชาวกะเหรี่ยง มูเสคี (หมายถึงต้นน้ำแม่แจ่ม) ได้อาศัยมานับร้อยปีพวกเขาช่วยกันดูแลป่าอย่างดีตามธรรมเนียมกะเหรี่ยง เมื่อมีเด็กเกิดใหม่จะนำสะดือของเด็กไปผู้ไว้กับต้นไม้ กำหนดว่าเป็นต้นไม้ของครอบครัว ใครจะมาตัดไม่ได้ สนที่นี่เป็นสนเขาทั้งสองใบและสามใบ ขึ้นในเฉพาะที่สูง 1,000 เมตรจากระดับน้ำทะเล
- บ้านห้วยฮ่อม เครือข่ายการท่องเที่ยวชุมชนหล่อชอ เกิดจากการรวมตัวกัน 3 หมู่บ้าน คือ ห้วยฮ่อม บ้านดอยตุง และบ้านห้วยครก เป็นชนเผ่าปกาเกอญอ มีเรื่องราวชุมชนที่อยู่คู่กับธรรมชาติมีวิถีชีวิต อาหารการกินแบบดั้งเดิม ประเพณี วัฒนธรรมที่สืบทอดกันมา เปิดให้นักท่องเที่ยวมาเรียนรู้วิถีชีวิตของชุมชน ทำกิจกรรมร่วมกับชาวบ้านและมีโฮมสเตย์
กิจกรรมท่องเที่ยว
- เดินป่าศึกษาธรรมชาติป่าสนวัดจันทร์สองใบสนสามใบ ป่าไผ่หกที่มีลำใหญ่ชาวบ้านนิยมมาสร้างบ้าน
- การปั่นจักยานสูดอากาศบริสุทธิ์รอบ ๆ ชุมชน แลกเปลี่ยนเรียนรู้วิถีชีวิตวัฒนธรรมกับชาวเขา
สถานที่ท่องเที่ยวใกล้เคียง
อำเภอปาย ห่างจากวัดจันทร์ไปทางจังหวัดแม่ฮ่องสอน 50 กิโลเมตรเป็นเมืองเล็ก ๆ ท่ามกลางขุนเขาโอบล้อมด้วยธรรมชาติ เมืองที่เงียบสงบเหมาะกับการพักผ่อนมีวิถีชีวิตชาวพื้นถิ่น จีนยูนนาน และชาวเขา
ที่พัก
- บ้านพักรับรองภายในศูนย์ฯ จำนวน 4 หลัง พื้นที่กางเต็นท์ใต้ร่มเงาต้นสน บริการเช่าเต็นท์และถุงนอน กรณีนำเต็นท์มาเองคิดค่าบำรุงพื้นที่เต็นท์ละ 100 บาท/คืน เต็นท์ของทางศูนย์ฯเต็นท์ละ 300 บาท/คืน (นอนได้ 2 คน) สอบถามข้อมูล โทร 053-318-325, 084-365-5465
- โฮมสเตย์ จำนวน 2 หลัง
- ที่พักขององค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ (ออป.) ติดต่อจองที่พัก โทร 053-249349 หรือสอบถามข้อมูล โทร 053-317-606, 086-181-3388
ร้านอาหาร
- ร้านอาหารวัดจันทร์มีบริการอาหาร ควรสำรองอาหารล่วงหน้าก่อนการเดินทางอย่างน้อย 7 วัน เพื่อทางศูนย์จะได้เตรียมความพร้อมก่อนลูกค้าจะมาถึง
- อาหารเช้า หัวละ 80 บาท (ชา กาแฟ ข้าวต้มหมูทรงเครื่อง ผัดผักโครงการหลวง ไข่เจียว)
- อาหารกลางวัน/เย็น หัวละ 150 บาท (ข้าวสวย แกงพื้นบ้าน น้ำพริกพื้นบ้าน ผัดผัก)
การเดินทาง
จากตัวเมืองเชียงใหม่สามารถเดินทางไปยังศูนย์ฯ วัดจันทร์ ได้สองเส้นทางคือ
- เส้นทางที่ 1 จากตัวเมืองเชียงใหม่ เชียงใหม่ ผ่านตลาดแม่มาลัย ไปทาง อำเภอปายก่อนถึงอำเภอปา แล้วเลี้ยวซ้าย ไปวัดจันทร์ ระยะทาง 157 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 4 ชั่วโมง
- เส้นทางที่ 2 จากตัวเมืองเชียงใหม่ ไปตามเส้นทางแม่ริม 1096 แล้วต่อยังอำเภอสะเมิง ผ่านทางอำเภอสะเมิง -วัดจันทร์ ระยะทาง 154 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 4 ชั่วโมง มีรถประจำทางผ่าน
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์ ตำบลบ้านเด่น อำเภอกัลยาณิวัฒนา จังหวัดเชียงใหม่ เบอร์โทรศัพท์ 084-3655405
วัดจันทร์ แกลเลอรี หัตถกรรมชุมชน ของที่ระลึกจากปกาเกอญอ โทร 083-321-0302
วัดบ้านจันทร์ เป็นวัดที่สันนิฐานว่ามีอายุเก่าแก่ สร้างขึ้นตั้งแต่สมัยละว้า (ลั๊วะ) ที่อพยพมาจากเชียงใหม่ เมื่อ 300 ปี ก่อน ต่อมาได้รับการค้นพบและบูรณะครั้งแรกในสมัยที่ครูบาศรีวิชัยธุดงค์ผ่านมาใน บริเวณวัดจันทร์ในปัจจุบัน ซึ่งเมื่อก่อนนี้เป็นป่าขึ้นรกร้างจึงได้แรงศรัทธาจากชาวบ้านช่วยกัน บูรณปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุใหม่ โดยการสร้างซ่อมแซมหุ้มทับพระธาตุองค์เดิม เป็นวัดที่สำคัญของชุมชนชาวกะเหรี่ยงพุทธซึ่งประดิษฐานพระสิงห์
ข้อมูลและภาพประกอบ 38 ดอย 38 โครงการหลวง
