เมื่อปี พ.ศ.2525 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินไปยังบ้านขุนวางเป็นครั้งแรก ทรงทอดพระเนตรเห็นว่า บริเวณนี้ยังคงมีการปลูกพืชเสพติดเช่นฝิ่นอยู่เป็นจำนวนมาก จึงเห็นควรส่งเสริมให้มีการปลูกพืชชนิดอื่นๆ ที่มีรายได้ทัดเทียมหรือดีกว่าปลูกฝิ่น รับสั่งให้หน่วยงานในพื้นที่ช่วยกันพิจารณาปรับปรุงและพัฒนา ในครั้งนั้นเอกอัครราชทูตอเมริกาได้รับสนองนโยบายโดยให้การสนับสนุนงบประมาณ สมทบ จากนั้นศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนวาง จึงได้เริ่มต้นดำเนินงานอย่างจริงจังในปี พ.ศ. 2528
สภาพพื้นที่ของโครงการส่วนใหญ่ล้อมด้วยเทือกเขาสลับซับซ้อน มีแอ่งที่ราบระหว่างภูเขาเพียงเล็กน้อย มีพื้นที่ในความรับผิดชอบ 29,178 ไร่ โดยแบ่งพื้นที่ในการดำเนินการของโครงการประมาณ 30 ไร่ อยู่สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 1,300 – 1,400 เมตร มีแม่น้ำสายสำคัญที่ไหลผ่านคือ แม่น้ำขุนวาง ประชากรในพื้นที่เป็นชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงและม้ง รวมทั้งสิ้น 7 หมู่บ้าน ขึ้นอยู่กับตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่
กิจกรรมการท่องเที่ยว
จุดท่องเที่ยวในศูนย์
- ชมโรงเรือนปลูกดอกเบญจมาศหลากสีสัน ทั้งแบบดอกเดี่ยว ดอกช่อ และดอกลิเซียทัส คาร์เนชั่น ลิลลี่
- ชมแปลงปลูกชาจีนเบอร์ 12 พันธุ์หยวนจืออู่หลง ดูขั้นตอนการผลิตชาพร้อมชิมชา (ขั้นตอนการผลิตชาอยู่ในโรงผลิตชาซึ่งตั้งอยู่ที่หมู่บ้านขุนแม่วาก)
- ชมแปลงไม้ผล เช่น องุ่นไร้เมล็ด กีวีฟรู้ท พี้ช พลับ เครปกูสเบอรี่ เสาวรสหวาน สตรอเบอรี่ และบ๊วย
- ชมแปลงปลูกผักเมืองหนาว เช่น มะเขือเทศดอยคำ บล๊อกโคโลนี ถั่วหวาน ผักกาดหวาน บล๊อคโคลี่ หอมญี่ปุ่น ฯลฯ
- ชมโรงเรือนสาธิตการปลูกวานิลลา ออกฝักพร้อมเก็บเกี่ยวเดือนมีนาคม โรงเรือนเห็ดเมืองหนาว เช่น เห็ดโพโตเบลโล เห็ดแชมปิญอง
จุดท่องเที่ยวชุมชน
- ศูนย์วิจัยเกษตรหลวงเชียงใหม่ (ขุนวาง) ระยะทาง 2 กม. ชมดอกไม้และพืชผักเมืองหนาว และชมดอกพญาเสือโคร่งบานสะพรั่งช่วงเดือน ธันวาคม – กุมภาพันธ์
- ชมวิถีชีวิตชาวเขาเผ่าม้งบ้านขุนวาง มีการปักผ้าม้ง และการทำการเกษตร
- ชมวิถีชีวิตชาวปกาเกอญอ บ้านโป่งน้อย เรียนรู้วิถีชีวิต วัฒนธรรมความเป็นอยู่และมีบ้านพักแบบโฮมสเตยที่ได้รับการรับรองมาตรฐานกรมการท่องเที่ยว จำนวน 5 หลัง บริการแก่นักท่องเที่ยว
- เส้นทางศึกษาธรรมชาติน้ำตกผาดำ ระยะทางจากศูนย์ 2.5 กิโลเมตร มีไกด์ท้องถิ่นนำชม ระหว่างทางไกด์จะอธิบายให้ความรู้เรื่องพืชพรรณไม้ สมุนไพร ชนิดต่าง ๆ ที่มีอยู่ในป่า
- จุดชมวิวดอยผาแง่ม จุดชมวิวบนหน้าผา ระหว่างทางก็จะมีไกด์ท้องถิ่นให้ความรู้เรื่องพรรณไม้ ช่วงเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์ จะมีดอกกุหลาบพันปีบานบริเวณลานผาแง่ม
การท่องเที่ยวทางธรรมชาติ
- ศูนย์วิจัยเกษตรหลวงแม่จอนหลวง ระยะทาง 8 กม. มีบ้านพัก ลานกางเต็นท์ท่ามกลางวิวป่าเขา และเป็นจุดชมดอกพญาเสือโคร่งที่สวยแห่งหนึ่ง
- สถานีเกษตรหลวงอินทนนท์ ระยะทาง 16 กม. มีสถานที่ท่องเที่ยว สวนดอกไม้ ผลไม้ น้ำตกสิริภูมิ ให้ชม
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สะป๊อก ระยะทาง 26 กม. มีน้ำตกแม่สะป๊อกในศูนย์
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งหลวง ระยะทาง 18 กม. ชมการปลูกผักเมืองหนาว หลายชนิด
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่แฮ ระยะทาง 30 กม. เป็นแหล่งปลูกไม้ผลที่สำคัญของโครงการหลวง เช่น สาลี่ พลับ
- อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ มีความหลากหลายทางธรรมชาติ ป่าไม้ น้ำตก เป็นแหล่งดูนกหลากชนิด
กิจกรรมการท่องเที่ยว
- ชมและเรียนรู้วิถีชีวิตชุมชนบนพื้นที่สูง 2 ชนเผ่าม้งและปกาเกอญอ รวมทั้งอุดหนุนสินค้าจากภูมิปัญญาท้องถิ่น ชม ชิม และเลือกซื้อผลผลิตสด ๆ จากแปลงของเกษตรกร
- เส้นทางเดินชมธรรมชาติดอยผาแง่ม น้ำตกตะเลโพ๊ะ ศึกษาพรรณไม้ป่า และมีจุดชมวิวภูเขาที่สวยงามเดือน ธันวาคม-กุมภาพันธ์ มีดอกกุหลาบพันปีบานที่ยอดดอยผาแง่ม
- นักท่องเที่ยวสามารถนำจักรยานมาปั่นชมภายในศูนย์และรอบ ๆ ชุมชนได้
ของฝาก ของที่ระลึก
มี 1 จุด บริเวณด้านข้างอาคารคัดบรรจุ จำหน่ายสินค้าโครงการหลวง สินค้าทั่วไป
ที่พัก-ร้านอาหาร
บ้านพักรับรองภายในศูนย์ฯ จำนวน 4 หลัง รองรับได้ 40 คน มีสถานที่กางเต็นท์ และบริการเช่าเต็นท์ พร้อมถุงนอน
มีสโมสรขุนวางบริการอาหาร เน้นผลผลิตของโครงการหลวงขุนวาง อาหารแนะนำได้แก่ ยำยอดชา ข้าวผัดชาเขียว น้ำพริกเห็ด และรับจัดเลี้ยงสำหรับผู้ที่เดินทางเป็นหมู่คณะควรสำรองอาหารล่วงหน้าเพื่อความสะดวกในการจัดเตรียมสถานที่ รองรับได้สูงสุด 70 คน
การเดินทาง
จากเชียงใหม่ไปยังศูนย์ฯ ขุนวางสามารถไปได้ 2 เส้น ทางคือ
- เส้นทางที่ 1 จากตัวเมืองเชียงใหม่ ใช้เส้นทางหลวงสาย 108 เชียงใหม่-ฮอด ก่อนถึงอำเภอจอมทองให้เลี้ยวขวาเข้าทางหลวงสาย 1009 ก่อนถึง กม. 31 ให้เลี้ยวขวาไปยังขุนวางราว 15 กม. ถึงศูนย์ฯ รวมระยะทางประมาณ 106 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 2 ชั่วโมง
- เส้นทางที่ 2 จากตัวเมืองเชียงใหม่ในเส้นทางหลวงสาย 108 เชียงใหม่-ฮอด ผ่านอำเภอหางดง เลี้ยวขวาสามแยกไปเทศบาลบ้านกาด อำเภอสันป่าตอง ทางหลวงสาย 1013 ตรงไปประมาณ 47 กม. จากนั้นเลี้ยวซ้ายที่บ้านห้วยเกี๋ยง ไปอีกราว 16 กิโลเมตร รวมระยะทาง 86 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทางประมาณ 2 ชั่วโมง
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนวาง บ้านขุนวาง เลขที่ 112 หมู่ที่ 12 ตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่
เบอร์โทรศัพท์ ศูนย์ฯขุนวาง 053-318333 หรือ 088-4137243
ที่พักโฮมสเตย์บ้านโป่งน้อยใหม่ 083-5740006
ข้อมูลและภาพประกอบจากเว็บไซต์ โครงการหลวง
