Gaslighting เป็นรูปแบบหนึ่งของการควบคุมทางอารมณ์ (Emotional abuse) ที่บุคคลหนึ่งใช้เพื่อทำให้อีกคนหนึ่งสงสัยในความคิด ความทรงจำ และความรู้สึกของตนเอง บุคคลที่ใช้ Gaslighting มักทำโดยปฏิเสธสิ่งที่เกิดขึ้น บิดเบือนความจริง หรือกล่าวหาว่าเหยื่อเป็นคนจำผิด ส่งผลให้เหยื่อรู้สึกสับสน สูญเสียความมั่นใจในตนเอง และอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพจิตอื่นๆ ได้
สัญญาณเตือนของ Gaslighting มีหลายประการ
ปฏิเสธสิ่งที่เกิดขึ้น
บุคคลที่ใช้ Gaslighting มักปฏิเสธสิ่งที่เกิดขึ้น แม้ว่าจะมีหลักฐานชัดเจน เช่น ปฏิเสธว่าเคยพูดหรือทำสิ่งที่ทำลงไป หรือปฏิเสธว่าเหตุการณ์บางอย่างเคยเกิดขึ้น
บิดเบือนความจริง
บุคคลที่ใช้ Gaslighting มักบิดเบือนความจริงให้สอดคล้องกับสิ่งที่ตนต้องการ เช่น เปลี่ยนลำดับเหตุการณ์ เปลี่ยนคำพูด หรือเปลี่ยนความหมายของสิ่งที่เกิดขึ้น
กล่าวหาว่าเหยื่อเป็นคนจำผิด
บุคคลที่ใช้ Gaslighting มักกล่าวหาว่าเหยื่อเป็นคนจำผิดหรือคิดไปเอง เช่น บอกว่าเหยื่อจินตนาการหรือฝันไปเองว่าเกิดเหตุการณ์บางอย่างขึ้น
ทำให้เหยื่อรู้สึกว่าตนเป็นคนบ้า
บุคคลที่ใช้ Gaslighting มักทำให้เหยื่อรู้สึกว่าตนเป็นคนบ้าหรือมีปัญหาทางจิต เช่น บอกว่าเหยื่อคิดมาก ประสาทหลอน หรือเป็นโรคจิต
ทำให้เหยื่อรู้สึกสับสนและสูญเสียความมั่นใจในตนเอง
บุคคลที่ใช้ Gaslighting มักทำให้เหยื่อรู้สึกสับสนและสูญเสียความมั่นใจในตนเอง เช่น พูดจาคลุมเครือ หลีกเลี่ยงการตอบคำถาม หรือทำให้เหยื่อรู้สึกว่าตนทำผิดพลาดตลอดเวลา
หากพบว่าตนเองหรือคนใกล้ชิดมีสัญญาณเตือนของ Gaslighting ควรตระหนักถึงพฤติกรรมเหล่านี้และหาวิธีรับมือที่เหมาะสม ดังนี้
ตระหนักถึงพฤติกรรมของบุคคลที่ใช้ Gaslighting
สิ่งแรกที่ควรทำคือ ตระหนักถึงพฤติกรรมของบุคคลที่ใช้ Gaslighting ว่ามีลักษณะอย่างไร เช่น ปฏิเสธสิ่งที่เกิดขึ้น บิดเบือนความจริง หรือกล่าวหาว่าเหยื่อเป็นคนจำผิด หากสามารถสังเกตพฤติกรรมเหล่านี้ได้ ก็จะสามารถรับมือกับสถานการณ์ได้ดีขึ้น
เก็บหลักฐาน
หากเป็นไปได้ ควรเก็บหลักฐานของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เช่น บันทึกการสนทนา บันทึกเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้น เพื่อช่วยยืนยันความจริงในกรณีที่ถูกบุคคลที่ใช้ Gaslighting ปฏิเสธ
ขอความช่วยเหลือจากผู้อื่น
การพูดคุยกับบุคคลที่ไว้ใจ เช่น เพื่อน ครอบครัว หรือนักบำบัด สามารถช่วยให้รู้สึกดีขึ้น และได้รับคำแนะนำในการรับมือกับสถานการณ์ได้
ตั้งสติ
เมื่อถูกบุคคลที่ใช้ Gaslighting พยายามทำให้รู้สึกสับสนหรือสูญเสียความมั่นใจ ควรตั้งสติและจดจำสิ่งที่เกิดขึ้นให้แม่นยำ เพื่อไม่ให้ถูกหลอกลวง
ไม่โต้ตอบ
การโต้ตอบกับบุคคลที่ใช้ Gaslighting มักทำให้สถานการณ์แย่ลง ควรหลีกเลี่ยงการโต้ตอบและพยายามถอยห่างออกมา
รักษาสุขภาพจิต
การถูก Gaslighting อาจเป็นสาเหตุของปัญหาสุขภาพจิต เช่น ความเครียด วิตกกังวล ซึมเศร้า ควรดูแลสุขภาพจิตของตนเองด้วยการพักผ่อนให้เพียงพอ ออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และหากิจกรรมที่ผ่อนคลายทำ
หากไม่สามารถรับมือกับสถานการณ์ได้ด้วยตนเอง ควรขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ เช่น นักบำบัด เพื่อรับคำแนะนำและความช่วยเหลือที่เหมาะสม
