อากาศเปลี่ยน อารมณ์เปลี่ยน จิตใจก็เช่นเดียวกัน เมื่อสภาพอากาศเปลี่ยนแปลงในแต่ละฤดูย่อมส่งผลต่ออารมณ์ของคนเรา ตัวอย่างเช่น เมื่ออากาศร้อนก็รู้สึกเครียด ฉุนเฉียว หงุดหงิดง่าย ในขณะที่ในช่วงฤดูฝนอากาศมีความชื้นสูง ท้องฟ้าเป็นสีเทา หรือในฤดูหนาว หมอกเยอะในตอนเช้า ช่วงเวลากลางคืนยาวนานกว่ากลางวันส่งผลให้รู้สึกเหงา เศร้า หรือหดหู่อย่างไม่มีสาเหตุ
หากอารมณ์เปลี่ยนไปในทางแย่ลงจนส่งผลเสียต่อการใช้ชีวิตประจำวัน นั่นอาจเป็นสัญญาณหนึ่งที่บ่งบอกว่าเรากำลังป่วยเป็นโรคซึมเศร้าหรือมีภาวะเครียดจากสภาพอากาศ
โรคซึมเศร้าตามฤดูกาล (Seasonal Affective Disorder; SAD)
โรคซึมเศร้าตามฤดูกาลเป็นโรคทางอารมณ์ชนิดหนึ่งที่มักเกิดขึ้นในช่วงเวลาเดียวกันของแต่ละปี โดยส่วนใหญ่มักเกิดอาการขึ้นในฤดูหนาว ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่กลางคืนยาวนานกว่ากลางวัน อาจมีอาการต่าง ๆ ได้แก่ ซึมเศร้า เหนื่อยล้า เบื่ออาหาร นอนไม่หลับ น้ำหนักขึ้นหรือลง รู้สึกหมดหวัง มองโลกในแง่ลบ และอาจรุนแรงถึงขั้นฆ่าตัวตาย
สาเหตุของโรคซึมเศร้าตามฤดูกาลยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อกันว่าอาจเกิดจากปัจจัยหลายประการร่วมกัน เช่น
- การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเมลาโทนิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ควบคุมการนอนหลับ
- การเปลี่ยนแปลงของระดับสารสื่อประสาทเซโรโทนิน ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทที่ควบคุมอารมณ์
- พันธุกรรม
วิธีการดูแลสุขภาพใจในช่วงอากาศเปลี่ยนแปลง
มีวิธีดูแลสุขภาพใจในช่วงอากาศเปลี่ยนแปลงหลายวิธี ดังนี้
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ รับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อสมองและอารมณ์ เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืชเต็มเมล็ด โปรตีนไม่ติดมัน ไขมันดี
- ออกกำลังกายเป็นประจำ การออกกำลังกายเป็นประจำช่วยลดระดับฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งเป็นฮอร์โมนความเครียด และเพิ่มระดับสารสื่อประสาทเซโรโทนิน
- ออกไปรับแสงแดด แสงแดดช่วยกระตุ้นการผลิตสารสื่อประสาทเซโรโทนิน
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอช่วยให้ร่างกายและจิตใจแข็งแรง
- พบปะสังสรรค์กับคนรอบข้าง การพบปะสังสรรค์กับคนรอบข้างช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายและลดความเครียด
- ฝึกสติและสมาธิ การฝึกสติและสมาธิช่วยให้จิตใจสงบ ผ่อนคลาย และควบคุมอารมณ์ได้ดี
- พบแพทย์หากจำเป็น หากมีอาการซึมเศร้าหรือภาวะเครียดจากสภาพอากาศรุนแรง ควรพบแพทย์เพื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสม
ข้อควรระวัง
- หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์และแอลกอฮอล์ เพราะอาจทำให้อาการซึมเศร้าแย่ลง
- หลีกเลี่ยงการใช้สารเสพติด เพราะอาจทำให้อาการซึมเศร้าแย่ลง
หากมีอาการซึมเศร้าหรือภาวะเครียดจากสภาพอากาศรุนแรง ควรพบแพทย์เพื่อรับการรักษาอย่างเหมาะสม
