ยาสเตียรอยด์ (Steroid) เป็นกลุ่มของฮอร์โมนที่ร่างกายสร้างขึ้นเองจากต่อมหมวกไตชั้นนอก ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของระบบต่างๆ ภายในร่างกาย เช่น ต้านการอักเสบ ควบคุมสมดุลน้ำและเกลือแร่ กดภูมิคุ้มกัน
ชนิดของยาสเตียรอยด์
ยาสเตียรอยด์สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลักๆ คือ
- ยาสเตียรอยด์สังเคราะห์ (Synthetic steroids) เป็นยาที่เลียนแบบโครงสร้างของฮอร์โมนสเตียรอยด์ที่ร่างกายสร้างขึ้นเอง ยาสเตียรอยด์สังเคราะห์มักมีฤทธิ์แรงกว่าฮอร์โมนสเตียรอยด์ที่ร่างกายสร้างขึ้นเอง
- ยาสเตียรอยด์จากธรรมชาติ (Natural steroids) เป็นยาที่ได้จากพืชหรือสัตว์ ยาสเตียรอยด์จากธรรมชาติมักมีฤทธิ์อ่อนกว่ายาสเตียรอยด์สังเคราะห์
ข้อบ่งใช้ของยาสเตียรอยด์
ยาสเตียรอยด์มีการใช้อย่างกว้างขวางในทางการแพทย์ สามารถใช้รักษาโรคได้หลายชนิด เช่น
- โรคภูมิแพ้ เช่น โรคหอบหืด โรคภูมิแพ้ผิวหนัง โรคภูมิแพ้ทางตา
- โรคข้ออักเสบ เช่น โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ โรคข้ออักเสบสะเก็ดเงิน
- โรคทางผิวหนัง เช่น โรคสะเก็ดเงิน โรคผื่นแพ้ผิวหนังอักเสบ
- โรคทางระบบทางเดินหายใจ เช่น โรคหอบหืด โรคปอดอักเสบ
- โรคทางระบบประสาท เช่น โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง โรคปลอกประสาทอักเสบเฉียบพลันหลายเส้น
- โรคทางระบบเลือด เช่น โรคลูปัส โรคแพ้ภูมิตัวเอง
- โรคมะเร็ง เช่น ใช้ในการรักษาโรคมะเร็งบางชนิด เช่น โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
ผลข้างเคียงของยาสเตียรอยด์
ยาสเตียรอยด์มีฤทธิ์กดภูมิคุ้มกัน จึงอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่เกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน เช่น
- การติดเชื้อได้ง่ายขึ้น
- อาการของโรคภูมิแพ้กำเริบ
- โรคติดเชื้อที่รุนแรง เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ วัณโรค
ยาสเตียรอยด์ยังมีผลข้างเคียงอื่นๆ อีก เช่น
- น้ำหนักขึ้น
- ใบหน้าบวม
- กระดูกพรุน
- ความดันโลหิตสูง
- น้ำตาลในเลือดสูง
- โรคต้อหิน
- โรคกระเพาะอาหาร
ข้อควรระวังการใช้ยาสเตียรอยด์
ยาสเตียรอยด์เป็นยาที่มีฤทธิ์แรง จึงควรใช้ภายใต้คำแนะนำของแพทย์เท่านั้น การใช้ยาสเตียรอยด์ควรใช้ในระยะสั้นๆ เท่านั้น หากจำเป็นต้องใช้ยาสเตียรอยด์เป็นเวลานาน ควรใช้ยาร่วมกับยาอื่นๆ ที่ช่วยควบคุมผลข้างเคียงของยาสเตียรอยด์
หากมีอาการข้างเคียงที่รุนแรงหรือเป็นอันตราย ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
