ปะหล่อง หรือ ดาราอั้ง

ประวัติความเป็นมาของชาวปะหล่อง

ชาว ปะหล่อง นั้นเริ่มต้นเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ในประเทศจีน และมีบางส่วนที่เป็นชนเผ่าอาศัยในประเทศพม่า เมื่อช่วงปี พ.ศ. 2527 เนื่องจากมีสถานการณ์การสู้รบในประเทศพม่า ชาวปะหล่องบางส่วนจึงได้อพยพเข้ามาในประเทศไทย ซึ่งในหลวง ร. 9 ได้ทรงโปรดเกล้าให้อาศัยอยู่ในบริเวณพื้นที่ของบ้านนอแล ซึ่งเป็นพื้นที่รับผิดชอบของ สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่

นอกจาก “ดาระอั้ง” หรือ “ปะหล่อง” แล้วก็ยังมีชาวไทใหญ่บางกลุ่มเรียกว่า “คุณลอย” ซึ่งหมายความว่า “คนดอย” หรือ “คนภูเขา”

ภาษาและการสื่อสาร

ชาวปะหล่องจะมีภาษาพูดเป็นของเผ่าตนเอง โดยนักภาษาศาสตร์บางท่านได้จัดให้ภาษาปะหล่องอยู่ในกลุ่มของ “ภาษาปะหล่อง-วะ” แต่ชาวปะหล่องส่วนมากมักจะพูดภาษาฉานและภาษาไทใหญ่เพื่อใช้ในการติดต่อกับคนต่างเผ่าได้ นอกจากนั้นแล้วนักษาภาษาศาสตร์ที่ได้ศึกษาภาษาปะหล่องยังได้เปิดเผยว่า ภาษาปะหล่อง มีการหยิบยืมคำต่าง ๆ มาจากภาษาอื่น ๆ เช่น ภาษาพม่า ภาษาดะฉิ่น ภาษาฉาน และภาษาลีซอ เป็นต้น

ภาษาไทใหญ่และภาษาฉาน จะเป็นภาษาหลักที่ชาวปะหล่องใช้ในการติดต่อกับคนต่างถิ่น ชาวปะหล่องที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยส่วนใหญ่โดยเฉพาะเด็ก ๆ จะสามารถสื่อสารภาษาไทยภาคเหนือได้บ้าง แต่ถ้าเป็นการสื่อสารกับชาวปะหล่องผู้หญิงจำเป็นต้องอาศัยล่าม เพราะผู้หญิงชาวปะหล่องจะสามารถฟังได้แต่ไม่กล้าที่จะโต้ตอบกลับมาเป็นภาษาไทย

ลักษณะบ้านเรือนและที่พักอาศัย

ลักษณะบ้านเรือนของชาวปะหล่อง จะปลูกแบบยกพื้นโดยมีความสูงจากพื้นประมาณ 1-3 เมตรยึดติดไปกับใหล่เขา โดยความสูงจะยึดลักษณะความลาดชันของไหล่เขาเป็นหลัก ลักษณะของบ้านจะประกอบด้วย เสาไม้ พื้นและฝาบ้านจะใช้ฟากไม้ไผ่ หลังคาจะใช้หญ้าคาในการมุง แยกพื้นที่ใช้สอยออกจากกัน โดยมีห้องนอน ห้องอเนกประสงค์ซึ่งจะใช้เป็นห้องสำหรับรับแขกและเป็นห้องครัว มีชานบ้าน มีเตาไฟอยู่กลางห้อง และหิ้งพระที่หัวนอน

ลักษณะบ้านของชาวปะหล่องพบเห็น 2 แบบ คือ

1. บ้านสำหรับครอบครัวเดี่ยว จะมีขนาดเล็กเพียงพอแก่การอาศัย จำนวนของห้องต่าง ๆ จะมีไม่เยอะ ระกอบด้วย ชานบ้าน ห้องอเนกประสงค์และห้องนอนเพียงห้องเดียวเท่านั้น
2. บ้านสำหรับครอบครัวรวม ขนาดของบ้านครอบครัวรวมจะใหญ่ขึ้นมาและมีลักษณะเป็นบ้านหลังยาว ภายในตัวบ้านนั้นจะแบ่งซอยห้องให้เป็นห้องเล็ก ๆ โดยเรียงกันไปเรื่อย ๆ ตามความยาวของตัวบ้าน จำนวนห้องก็มีเท่ากับจำนวนครอบครัวที่อาศัยในบ้าน แต่ละครอบครัวเล็กก็จะมีเตาไฟแยกต่างหากในแต่ละห้อง

บ้านพักของชาวปะหล่องส่วนมากจะมีบริเวณรอบบ้าน ซึ่งมักจะต่อเติมเพื่อทำมาหากิน เช่น มียุ้งสำหรับเก็บข้าว หรือข้าวโพด บางครอบครัวก็จะมีครกกระเดื่องไว้ใต้ถุนบ้าน หรือบางหลังก็จะมีเป็นเล้าไก่หรือคอกหมู แยกเอาไว้เป็นสัดส่วนอีกด้วย

ชุมชนของชาวปะหล่องในภาพรวมนั้นก็มีการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตในบางอย่างกันบ้างเพื่อให้สอดคล้องกับโลกปัจจุบันที่หมุนไปเรื่อยไม่มีวันจบ แต่ในเรื่องของวัฒนธรรม ประเพณีปฏิบัติ และความเชื่อที่ยึดถือกันมาแต่ครั้งเก่าก่อนก็ยังรักษาปฏิบัติกันอยู่ เช่น ศาลผีประจำหมู่บ้าน ที่บ้านปางแดง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ตัวหมู่บ้านปางแดงนั้นจะตั้งอยู่บริเวณที่ราบเชิงเขา มีถนนตัดผ่านกลางหมู่บ้าน ส่วนด้านเหนือของหมู่บ้านจะเป็นที่ตั้งของศาลผีเจ้าที่ที่ยังคงเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวและความเชื่อของชาวบ้าน ตัวศาลผีนั้นสร้างขึ้นอย่างประณีตงดงาม … ที่บ้านของหัวหน้าหมู่บ้านจะมีลานกว้างที่บริเวณหน้าบ้าน ซึ่งตรงนี้จะเป็นที่รวมของชาวบ้านเมื่อต้องการประกอบกิจกรรมใด ๆ ร่วมกัน แต่ในหมู่บ้านนี้จะไม่มีวัด หรือสิ่งก่อสร้างทางศาสนา ดังนั้นเมื่อมีวันสำคัญทางศาสนา ชาวบ้านที่นี่จะพากันเดินทางไปทำบุญยังวัดที่หมู่บ้านอื่น ๆ ที่ใกล้เคียงหมู่บ้าน

เสื้อผ้าและการแต่งกายของชาวปะหล่อง

ผู้หญิง การแต่งกายของชาวปะหล่องผู้หญิงนั้นค่อนข้างจะมีออพชั่นเยอะกว่าชาย โดยการแต่งกายจะเป็นเสื้อน้ำเงิน เขียว หรือสีดำ เป็นเอวลอย ผ่าด้านหน้า แขนกระบอก ตัวเสื้อจะตกแต่งเป็นแถบผ้าสีแดง มีการประดับประดาด้วยลูกปัดหลากสี มีผ้าซิ่นสีแดงลายริ้วขาว เล็ก ๆ พาดขวางลำตัว ยาวกรอมเท้า และโพกศรีษะด้วยผ้าผืนยาว ๆ ในปัจจุบันผ้าโพกนิยมใช้เป็นผ้าขนหนู

สิ่งที่โดดเด่นมากในการแต่งกายของชาวปะหล่องผู้หญิง คือ การสวมเอวด้วยวงหวาย บางคนก็ใช้เป็นโลหะสีเงิน ตัดออกมาเป็นแถบยากตอกลาย แล้วก็ขดเป็นวง เอามาสวมใส่ปน ๆ กัน ซึ่งเรียกว่า “หน่องว่อง” แต่ว่าในปัจจุบันเราอาจจะไม่ได้เห็นหญิงชาวปะหล่องที่แต่งกายและมีเครื่องประดับครบทุกชนิดที่กล่าวมา แต่จะเห็นเป็นเพียงการนุ่งกางเกงสะดอสีน้ำเงิน สวมเสื้อเชิ้ตทั้งสีขาวและสีสดใส โพกศรีษะด้วยผ้าขาว มักจะมีการแกะฟันกันและฝังฟันด้วยทองหรือพลอยสีต่าง ๆ

ผู้ชาย ส่วนของชายชาวปะหล่องนั้น การแต่งกายค่อนข้างเรียบง่าย มีสวมเสื้อกั๊กสีขาวหรือกรมท่า กางเกงขายาว ขาบาน นอกจากนี้ยังโพกศีรษะด้วยผ้าขาวหรือดำ ในบางท้องถิ่น ชาวปะหล่องยังนิยมสักบนร่างกายเป็นรูปเสือ นก หรือดอกไม้

วัฒนธรรม และประเพณี

พิธีแต่งงาน  

ชาวปะหล่อง ไม่นิยมแต่งานกับคนต่างเผ่า หนุ่มสาวจะพบกันในช่วงเทศกาล หรือพิธีทำบุญ  ชายหนุ่มจะเกี้ยวพาราสีหญิงสาวด้วยการ เป่าปี่ (เว่อ) หรือ ดีดซึง (ติ๊ง) พิธีแต่งงานจะมีการเลี้ยงผีเรือนผีปู่ ย่า ตา ยาย ในวันมัดมือและหลังจากนั้น ก็จะพากันไป ทำบุญที่วัดตามพิธีกรรมทางศาสนา

ประเพณีทำบุญ

ชาวบ้านจะพากันไปทำบุญตักบาตรที่วัด และเฉลิมฉลองเมื่อถึงวันสำคัญทางศาสนา เช่น วันเข้าพรรษา วันออกพรรษา วันอาสาหบูชา วันวิสาขบูชา วันปีใหม่ และวันสงกรานต์ ซึ่งนอกจากตักบาตรด้วยข้าว อาหาร ดอกไม้ใส่ขันดอก แล้วยังมีการฟ้อนรำ ร้องเพลง บรรเลงฆ้อง กลอง ฉิ่งฉาบ ทั้งที่วัดและลานหมู่บ้านด้วย

พ่อแม่ ชาวปะหล่อง ยึดถือธรรมเนียมปฏิบัติเช่นเดียวกับชาวพุทธโดยทั่วไป คือ การสนับสนุนให้ลูกชายบวชเณรเพื่อเล่าเรียนธรรมะ และบวชพระ เพื่อแผ่ส่วนบุญส่วนกุศลให้แก่บิดามารดา

ศาสนา ความเชื่อ และพิธีกรรม

ชาวปะหล่อง มีความเชื่อเรื่องวิญญาณ ควบคู่ไปกับการนับถือศาสนาพุทธ ชาวปะหล่อง ได้ชื่อว่า เป็นกลุ่มที่ยึดถือ คติธรรม คำสอนของพระพุทะเจ้าอย่างเคร่งครัด วิถีชีวิตชาวบ้านอยู่กันอย่างสุขธรรม ปราศจากอบายมุข มีประเพณีพื้นบ้านที่เกี่ยวพันกับพระพุทธศาสนา อย่างแน่นแฟ้นทุกหมู่บ้านจะมีวัดเป็นศูนย์กลาง

การรักษาอาการเจ็บป่วย

ในหมู่บ้านจะมี “สล่า” ซึ่งเป็นผู้มีความรู้เรื่องการรักษาอาการจ็บป่วยแบบพื้นบ้าน โดยการทำพิธีเซ่นสรวงบูชา การใช้ยาสมุนไพร การทำนายทายทักเหตุการณ์ต่าง ๆ ได้ เป็นผู้ตั้งชื่อเด็กเกิดใหม่เพื่อความเป็นมงคล และทำหน้าที่ปลุกเสกเครื่องลางของขลังเป่ามนต์คาถาเพื่อให้ได้ผลทางการป้องกันตัว หรือทำเสน่ห์มหานิยมด้วย

ชนเผ่าปะหล่องที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ปฏิบัติงาน โครงการหลวง ได้แก่

• สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง อ.ฝาง จ.เชียงใหม่

นักท่องเที่ยวที่สนใจเดินทางท่องเที่ยวเยี่ยมเยียนชาวปะหล่องสามารถเดินทางมาได้ที่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ โดยจะวางแผนเที่ยวที่สถานีเกษตรหลวงอ่างขางเป็นหลักก่อน พักผ่อนที่นั่นแล้วก็ค่อยแวะเวียนมาที่นี่ก็ได้

ตั๋วเครื่องบินและที่พักจังหวัดเชียงใหม่

ตั๋วเครื่องบินจากกรุงเทพ – เชียงใหม่ราคาถูก

ที่พักจังหวัดเชียงใหม่ ราคาถูก